mö 18. yy - 12.yy arasında hüküm sürmüş bir imparatorluk. kutsal kitap tevratta 47 kez “heth” ismi geçmektedir. 19. yüzyılda hitit uygarlığının keşfine kadar bu uygarlık hakkında bilinenler neredeyse tevrat dışında yoktur. fakat kutsal kitap tevratta bu imparatorluk hakkında verilen bilgilerin birçoğu yanlıştır. örneğin tevratta, hitit uygarlığının iran taraflarında küçük bir kavim olduğundan bahseder, fakat hitit imparatorluğu neredeyse anadolunun tamamına sahip olan, ve hatta günümüzde suriye diye geçen toprakların da bir kısmına(kadeş'e kadar) sahip olan çağının en büyük imparatorluklarından biridir. mısır kaynaklarında bahsedilen “kheta krallığı” da bu hitit imparatorluğu ile eş tutulmuştur. keşfine gelince, öncelikle 1834 yılında fransız gezgin charles texier, hitit imparatorluğunun başkenti olan “hattuşa” kentine gelir fakat burasının antik pteira kenti olduğunu söyler. bundan iki yıl sonra, 1836 yılında william harmilton adında bir gezgin boğazköy’e (hattuşa) gelerek burada belgeleme çalışmaları yapar ve buranın bir galat kenti olan tavium olduğunu söyler. 1887 yılında, yukarı mısır bölgesinde bulunan akadca yazılmış çivi yazılı tabletler bize mö 1350 yılları civarına anadoluda yaşamış olan hitit uygarlığından bahseder. bu tabletlerde mısırlıların, hititlere karşı karşı komşu devletlerden yardım istediği görülmektedir. bu mektuplar arasında hititlilerin kullandığı çivi yazılı tabletlerin ele geçmesi iki kral arasında diplomatik yazışmalara işaret etmektedir. bu tabletlerin ele geçmesi hititlerin o dönemde mısıra eş değer bir devlet olduğuna tanıklık etmektedir. mısır uygarlığının da keşfi ile birlikte ele geçirilen bir tablette mısır firavunu ıı. ramses ile hitit kralı arasında geçen bir savaşın(kadeş savaşı) anlatılması, hitit uygarlığına karşı olan ilgiyi tekrar artırmıştır. boğazköy’de ele geçen bu tablet mısır-hitit antlaşmasını aktarır. mö yaklaşık 1285’te yapılan kadeş savaşından sonra mö 1270’de mısır kralı ıı. ramses ile hitit kralı ııı. hattuşili tarafından dönemin diplomasi dili akadca yazılmış bu belge, dünya tarihinde iki büyük devlet arasında imzalanmış en eski antlaşmadır.
1906 yılında alman arkeolog hugo winckler ve theodor makridi boğazköy’de kazı çalışmaları yaparak, bu kazılarda 10.000 parça çivi yazılı tablet bulur. ayrıca 1917 çözülen hititçenin hint-avrupa dil ailesinin en eski örneği olduğu anlaşılmıştır.
ek bilgi: 1930lu yıllarda bütün ülkeler arkeolojiye yüklenerek kendi köklerini ortaya koyup bir nevi üstünlük sağlamaya çalışıyordu. günümüzde dahi sümerler, kızılderililer ve daha birçok toplumu “türk” olarak göstermeye çalışmamız bu dönemdeki “üstünlük sağlama savaşı”ndan kalmadır.
(bkz: göbekli tepe) tarihi kendi toplumu ile başlatan birçok avrupa ülkesinin içinde bulunduğu dil ailesinin tarihteki en eski örneğinin anadolu topraklarından çıkması bu “üstünlük sağlama savaşı”nın seyrini epey bir değiştirmiştir.